Chyba najsłynniejsza niemiecka mina przeciwpiechotna. Bardzo chętnie i najczęściej używana przez saperów w polach minowych. Przy zastosowaniu rozdzielacza możliwe było zastosowanie w niej aż trzech zapalników (przy przełożeniu spłonek w dwóch kanałach spłonkowych i wkręceniu zapalników Z. Z. 42 w miejsce korków ilość zapalników wzrastała do pięciu – z tak uzbrojoną miną spotkałem się osobiście).

Mina składała się metalowej puszki (będącej rodzajem wyrzutni) otwartej od góry, w którą wsunięte były dwa cylindry blaszane – większy i mniejszy, umieszczone jeden w drugim i przykryte dnem i pokrywą górną. W przestrzeni pomiędzy cylindrami mieściły się odłamki (początkowo były to odlewane kulki żeliwne, w późniejszych partiach spotyka się rdzenie do pocisków pistoletowych lub karabinowych, jak również kawałki drutu stalowego o przekroju ok. 7 mm), natomiast wewnątrz mniejszego cylindra znajdował się materiał wybuchowy w formie granulatu lub cienkich płytek. W centrum znajdowała się rurka zapłonowa z nakręconą nakrętką scalającą obie tuleje, pokrywę górną i dno. Rura posiadała u góry gwint zewnętrzny pozwalający na nakręcenie zapalnika S. Mi. Z. 35 lub rozdzielacza zapalników, oraz gwint wewnętrzny, w który można było wkręcić zapalniki posiadające gwint zewnętrzny (czyli praktycznie większość zapalników armii niemieckiej). Na dole wylot rurki zapłonowej zakończony był metalową wkrętką z przechodzącym kanałem zapłonowym kończącym się w komorze ładunku miotającego. Była to przestrzeń w dnie, w której znajdował się ładunek prochowy wyrzucający minę do góry na wysokość ok. 1 m. W dnie również znajdowały się trzy opóźniacze prochowe z nasuniętymi rurkami kartonowymi nad którymi znajdowały się spłonki detonujące. Od góry spłonki zabezpieczone były wkręconymi, metalowymi korkami i drewnianymi kołeczkami centrującymi. W pokrywie górnej znajdował się jeszcze dodatkowy, większy otwór zakręcony metalowym korkiem służący do napełniania miny materiałem wybuchowym w wytwórni. Oba cylindry połączone pokrywą górną i dnem przymocowane były do zewnętrznej puszki trzema aluminiowymi śrubkami.

W momencie zadziałania zapalnika ogień z jego spłonki przechodził poprzez rurkę zapłonową i wkrętkę denną do komory z ładunkiem miotającym i zapalał go. Podczas spalania gazy prochowe wytwarzały ciśnienie powodujące zerwanie aluminiowych śrubek łączących i wyrzucenie do góry cylindrów z pokrywą górną i dnem. Równocześnie z ładunkiem miotającym następowało zapalenie opóźniaczy prochowych, które w momencie gdy mina znajdowała się już na wysokości klatki piersiowej żołnierza, powodowały zapłon spłonek detonujących i wybuch miny.

Późniejsza wersja miny S. Mi. 35. W odróżnieniu od swojej poprzedniczki zlikwidowano dwie rurki ze spłonkami detonującymi i pozostałą przesunięto w środek, w związku z czym rurka zapłonowa znalazła się z boku. Główna modyfikacja polegała jednak na zrezygnowaniu z opóźniacza prochowego, który nie pozwalał na wybuch miny na dokładnie zadanej wysokości (zależało to od temperatury otoczenia, wilgotności ścieżki opóźniającej i precyzji wykonania). Zamiast niego zastosowano zrywny mechanizm igliczny połączony z puszką-wyrzutnią za pomocą linki o długości ok. 1m.

W momencie zadziałania ogień ze spłonki zapalnika zapalał ładunek prochowy mieszczący się w rurce zapłonowej. Podczas spalania ciśnienie gazów prochowych powodowało zerwanie aluminiowych śrubek łączących i wyrzucenie do góry cylindrów z pokrywą górną i dnem. Podczas lotu następowało rozwinięcie linki zapalnika, która po naprężeniu zwalniała napiętą iglicę powodując jej uderzenie w spłonkę zapalająca, a ta z kolej powodowała zapłon spłonki detonującej i wybuch miny.

•  Mina przeciwpiechotna drewniana typu S. Mi. 42 (Schützenmine 42).

Kolejna z pospolitych min niemieckich używanych podczas II wojny światowej. Mina składała się z pudełka drewnianego z pokrywą zamocowaną na zawiasie kołkowym zachodzącą na korpus. W pudełku znajdował się ładunek materiału wybuchowego z wkręconym zapalnikiem Z. Z 42. Zawleczka zapalnika wysunięta była poza pudełko. O jej ramiona opierała się pokrywa miny. W momencie nadepnięcia przez żołnierza na minę pokrywa naciskając na ramiona zawleczki wyciągała ją zwalniając napiętą iglicę, która pod wpływem sprężyny uderzała w spłonkę inicjującą, a ta powodowała zapłon spłonki detonującej i wybuch materiału wybuchowego.

materiał: drewno, zapalnik: Z. Z. 42, ładunek: kostka 200 g materiału wybuchowego (Sprengkörper 28), długość: 128, szerokość: 98 mm, wysokość (z założonym zapalnikiem): 60 mm.

•  Mina przeciwpiechotna drewniana typu S. Mi. 44 (Schützenmine 44).

Była to zmodyfikowana wersja miny S. Mi. 42 pozwalająca na użycie oprócz zapalnika Z. Z. 42 również bardzo popularnego w armii niemieckiej zapalnika Z. Z. 35. Podobnie jak mina S. Mi. 42 składała się z pudełka drewnianego z pokrywą zamocowaną na zawiasie kołkowym zachodzącą na korpus. Różnica polegała na skośnym ustawieniu czołowej ściany pokrywy (opierającej się o zawleczkę) i na dodatkowym otworze w górnej ścianie przez który przechodziła linka do wyciągania zawleczki zabezpieczającej z zapalnika. Zapalnik Z. Z. 35 zakładano w ten sposób, że zawleczka zabezpieczająca znajdowała się pod pokrywą, a przez otwór w iglicy przekładano kawałek drutu, który opierał się ramionami o czołową ściankę pokrywy. Po założeniu miny w ziemi za pomocą linki usuwano zawleczkę zabezpieczającą. W momencie nadepnięcia na minę przednia ścianka wysuwała osadę iglicy z zapalnika powodują zwolnienie napiętej iglicy i w konsekwencji wybuch miny.

materiał: drewno, zapalnik: Z. Z. 42, Z. Z. 35, ładunek: kostka 200 g materiału wybuchowego (Sprengkörper 28), długość: 178, szerokość: 128 mm, wysokość (z założonym zapalnikiem): 125 mm.

•  Mina przeciwpiechotna drewniana typu S. Mi. 400g (Schützenmine 400g).

Kolejna modyfikacja miny S. Mi. 42. Zastosowano tutaj podwójny ładunek materiału wybuchowego (400 g). Tak jak poprzednie składała się z pudełka drewnianego z pokrywą zamocowaną na zawiasie kołkowym zachodzącą na korpus. Zapalnik wraz z elementem wyciągającym zawleczkę umieszczono wewnątrz korpusu. Dodatkowo zastosowano wyciąganą zawleczkę zabezpieczającą pokrywę przed przypadkowym wciśnięciem. Równocześnie połączono pokrywę z korpusem cienkim gwoździem, który zapobiegał wysunięciu zawleczki w odbezpieczonej minie przez przypadkowy wstrząs itp. W momencie nadepnięcia na pokrywę przez człowieka gwóźdź ten zostawał przerwany i następowało wyciągnięcie zawleczki zapalnika.

materiał: drewno, zapalnik: Z. Z. 42, ładunek: 2 x kostka 200 g materiału wybuchowego (2 x Sprengkörper 28), długość: 222, szerokość: 115 mm, wysokość (z założonym zapalnikiem): 95 mm.

•  Mina przeciwpiechotna z tworzywa sztucznego typu Schü. Dmi. K-stoff. (Schützen Dosenmine Kunststoff).

Mała mina stosowana jako pułapka lub mina niespodzianka. Korpus składał się z dwóch bakelitowych pojemników zachodzących na siebie. W momencie nadepnięcia na minę górna pokrywa przesuwając się w dół początkowo ściskała sprężynę igliczną, następnie następowało zerwanie drutu zabezpieczającego i zwolnienie napiętej iglicy, która z dużą siłą uderzała w spłonkę detonującą.

materiał: bakelit, zapalnik: wykonany jako integralna część miny, ładunek: 70 g materiału wybuchowego, średnica: 52, wysokość: 37 mm.

•  Mina przeciwpiechotna metalowa typu Schü. Mi. 44 (Schützenmine 44).

Mała mina stosowana jako pułapka lub mina niespodzianka. Korpus składał się z dwóch pojemników wykonanych z blachy stalowej zachodzących na siebie. Podobnie jak w przypadku miny S. Dmi. K-stoff. – w momencie nadepnięcia na minę górna pokrywa przesuwając się w dół początkowo ściskała sprężynę igliczną, następnie następowało zerwanie drutu zabezpieczającego i zwolnienie napiętej iglicy, która z dużą siłą uderzała w spłonkę detonującą.

materiał: blacha stalowa, zapalnik: wykonany jako integralna część miny, ładunek: 30 g materiału wybuchowego, średnica: 50, wysokość: 25 mm.

•  Mina przeciwpiechotna z tworzywa sztucznego typu Schü. Dmi. (Schützen Dosenmine).

Duża mina przeciwpiechotna. Korpus składał się z bakelitowego pojemnika z pokrywą spełniającą rolę elementu naciskowego. W momencie nadepnięcia na pokrywę następowało wyłamanie jej wewnętrznej części, która naciskając na korpusy zapalników, przesuwała je w dół. Zawleczki zabezpieczające, będąc podparte o wycięcia w korpusie, wysuwały się z iglic powodując ich zwolnienie, uderzenie w spłonki detonujące i wybuch miny.

materiał: bakelit, zapalnik: 2 x Z. Z. 42, ładunek: 1500 g materiału wybuchowego, średnica: 203, wysokość: 76 mm.

•  Mina przeciwpiechotna metalowa typu Schü. Mi. 44 (Schützenmine – metal 44).

Mina przeciwpiechotna będąca odpowiednikiem radzieckiej miny POMZ. Składała się z odlanego z żeliwa, żeberkowanego korpusu z pokrywą mieszczącego ładunek materiału wybuchowego. W pokrywie wykonany był otwór, w który wstawiano zapalnik o działaniu naciągowym. Uzbrojoną minę przywiązywano do drzewa lub kołka wbitego w ziemię na wysokości około 1 metra nad ziemią. Do zawleczki przywiązywano drut odciągowy, który z drugiej strony mocowano do innego drzewa. Przechodzący żołnierz zahaczał nogą o drut odciągowy wyciągał zawleczkę zabezpieczającą z zapalnika co powodowało zwolnienie napiętej iglicy, która uderzała w spłonkę detonującą.

materiał: odlew żeliwny, zapalnik: Z. Z. 35, Z. Z. 42, ładunek: 75 g materiału wybuchowego, średnica: 45 mm, wysokość (bez zapalnika): 90 mm.

•  Mina przeciwpiechotna betonowa typu Schützenmine 43 /Stockmine 43/ (Betonmine).

Mina przeciwpiechotna o działaniu odciągowym. Składała się z betonowego korpusu z wtopionymi metalowymi odłamkami. W górnej części znajdował się otwór na zapalnik o działaniu odciągowym, zaś w dolnej otwór na kołek na którym ustawiano minę. Uzbrojoną nasadzano na drewniany kołek wbity w ziemię. Od zawleczki zapalnika przeprowadzano drut odciągowy, który przywiązywano do drugiego kołka, lub innego drzewa. Przechodzący żołnierz zahaczał nogą o drut odciągowy wyciągał zawleczkę zabezpieczającą z zapalnika co powodowało zwolnienie napiętej iglicy, która uderzała w spłonkę detonującą. Następował wybuch miny.

materiał: beton z wtopionymi odłamkami metalowymi, zapalnik: Z. Z. 35, Zu. Z. 35, Z. Z. 42, SMi. Z. 44, ładunek: 100 g materiału wybuchowego (1 x 100 lub 2 x 50 g), średnica: 70 mm, wysokość (korpusu): 160 mm.

•  Mina przeciwpiechotna betonowa kulista typu Ballmine.

Duża mina przeciwpiechotna o działaniu odciągowym, lub naciskowym. Składała się z kulistego korpusu wykonanego z betonu, w który wtopiono metalowe odłamki. W gniazdo wykonane w korpusie wstawiano ładunek materiału wybuchowego składający się z trzech dwustugramowych kostek trotylu i unieruchamiano go przy pomocy drewnianych klinów. W górną kostkę wkręcano zapalnik o działaniu odciągowym. Uzbrojoną minę wkopywano w ziemię lub maskowano, a do zawleczki zapalnika mocowano drut odciągowy, którego drugi koniec mocowano do drewnianego kołka, lub drzewa. Przechodzący żołnierz zahaczał nogą o drut odciągowy wyciągając zawleczkę zabezpieczającą z zapalnika co powodowało w konsekwencji wybuch miny.

materiał: beton z wtopionymi odłamkami metalowymi, zapalnik: Z. Z. 35, Zu. Z. 35, Z. Z. 42, ładunek: 600 g materiału wybuchowego (3 x 200 g), średnica: ?, waga: ok. 17 kg.

•  Mina przeciwpiechotna szklana typu Glassmine 43 (Schützenküstenmine).

Słynna mina przeciwpiechotna o działaniu odłamkowym. Składała się ze szklanego, cylindrycznego korpusu mieszczącego 200-gramowy ładunek trotylu wraz z zapalnikiem o działaniu naciskowym (mechanicznym lub chemicznym). Od góry korpus zamykała pokrywa szklana z umieszczonym na niej dodatkowym elementem naciskowym wykonanym w formie grubej, okrągłej płyty szklanej. Uzbrojoną minę zakopywano w ziemi tak, by pokrywa wraz z elementem naciskowym znajdowały się na poziomie gruntu. W momencie nadepnięcia przez przechodzącego żołnierza na element naciskowy powodował on rozbicie cienkiej pokrywy szklanej i nacisk na dźwignię zapalnika, która z kolej wyciągała zawleczkę zabezpieczającą z iglicy. W przypadku zapalnika chemicznego następowało zgniecenie szklanej ampułki zawierającej kwas, który przy zetknięciu z mieszaniną chemiczną znajdującą się w korpusie zapalnika powodował zapłon spłonki detonującej.

Minę produkowano w trzech wariantach. Warianty A i B posiadały płytę blaszaną która była podtrzymywana przez zwężenie korpusu i zapobiegała skruszeniu materiału wybuchowego przy nadepnięciu na minę. W związku z tym oba te warianty były wykrywalne przez wykrywacze metalu (oczywiście mogło zdarzyć się, że saper niemiecki celowo nie założył płyty metalowej aby uniemożliwić wykrycie miny, ale było to działanie niezgodne z instrukcją użycia miny, chociaż zapalniki i detonatory posiadały korpusy metalowe). Natomiast wariant C posiadał zapalnik chemiczny SF-18 wykonany całkowicie ze szkła którego kształt eliminował zastosowanie płyty metalowej. W związku z tym wariant ten był (I JEST DO TEJ PORY) całkowicie niewykrywalny przez wykrywacze elektryczne. Dodatkowo trzeba pamiętać, że miejsce osadzenia pokrywy w korpusie miny uszczelnione było specjalnym smarem co czyniło minę wodoszczelną, a ponieważ korpus wykonany był z materiałów niekorodujących więc znalezienie obecnie uzbrojonej miny może być szczególnie groźne dla poszukiwaczy.

materiał: szkło, zapalnik: wariant A – Hebelzünder 44, wariant B – SF 5 lub SF 6, wariant C – SF 18, ładunek: 200 g materiału wybuchowego, średnica: 152 mm, wysokość: 114 mm (korpusu 97 mm), waga: 1,5 kg.

•  Mina przeciwpiechotna porcelitowa.

Mina przeciwpiechotna o działaniu odciągowym. Składała się z porcelitowego korpusu przypominającego grzyb, którego górna część była lakierowana na brązowo (dół biały, niemalowany). Wewnątrz mieścił się sypki materiał wybuchowy w ilości około 100 g. Od góry wstawiano zapalnik typu Z. Z. 42. Uzbrojoną minę wkopywano w ziemię tak, że opierała się górną, szeroką częścią o grunt. Od zawleczki zapalnika przeprowadzano drut odciągowy, który przywiązywano do wbitego w ziemię kołka, lub drzewa. Przechodzący żołnierz zahaczał nogą o drut odciągowy wyciągał zawleczkę zabezpieczającą z zapalnika co powodowało zwolnienie napiętej iglicy, która uderzała w spłonkę detonującą. Następował wybuch miny.

materiał: porcelit, zapalnik: Z. Z. 42, ładunek: ok. 100 g sypkiego materiału wybuchowego, średnica: 80 mm, wysokość (korpusu): 205 mm.

•  Mina przeciwpiechotna typu Behelfs-Schützenmine S 150 (Pot-Mine).

Mała mina przeciwpiechotna często używana jako mina-niespodzianka. Korpus w postaci walcowej puszki był wykonany z blachy aluminiowej i mieścił 150 g materiału wybuchowego. W górnej części korpusu znajdowało się gniazdo na zapalnik chemiczny typu SF 5 “BUCK” lub SF 6 (faktycznie można było użyć do jej uzbrojenia także innych zapalników znajdujących się na wyposażeniu armii niemieckiej). Zapalnik wkręcano w dodatkową pokrywę zapobiegającą wgnieceniu korpusu miny. W momencie nadepnięcia na główkę zapalnika z siłą około 20 kg następowało zgniecenie szklanej ampułki zawierającej kwas, który przy zetknięciu z mieszaniną chemiczną znajdującą się w korpusie zapalnika powodował zapłon spłonki detonującej.

materiał: blacha aluminiowa, zapalnik: SF 5 “BUCK”, SF 6, ładunek: 150 g materiału wybuchowego, średnica: 63 mm, wysokość korpusu: 50 mm, waga: 250 g.

•  Mina przeciwpiechotna typu Behelfs-Schützenmine A 200 (Senftopf).

Mina przeciwpiechotna o działaniu fugasowym. Podobna konstrukcyjnie do miny S 150. Korpus wykonany z blachy stalowej mieścił 200 g materiału wybuchowego. Zapalnik chemiczny typu SF 5 “BUCK” lub SF 6 wkręcano w gniazdo znajdujące się w górnej pokrywie miny. Działanie miny następowało poprzez nacisk na główkę zapalnik z siłą około 20 kg.

materiał: blacha stalowa, zapalnik: SF 5 “BUCK”, SF 6, ładunek: 200 g materiału wybuchowego, średnica: 75 mm, wysokość korpusu: 50 mm, waga: 370 g.

•  Mina przeciw narciarzom typu Ski-Mine (Schneemine).

Mina przeciwpiechotna przeznaczona do ustawiania w zimie na trasach przejazdu narciarzy. Korpus miny wykonany był z rury stalowej o średnicy 3,5 i długości 40 cm. Jeden koniec rury zamknięty był metalowym korkiem w kształcie ostrza ułatwiającym ustawianie miny w zmarzniętym śniegu lub ziemi. W drugi koniec wstawiano kołek drewniany z otworem, w którym mocowano zapalnik typu S. Mi. Z. 35. Wewnątrz korpusu mieściły się dwa lub trzy standardowe ładunki materiału wybuchowego (100 g). Minę wbijano w śnieg pod kątem ok. 45° pochyloną zapalnikiem w kierunku spodziewanego ukazania się żołnierzy nieprzyjaciela. W momencie najechania nartą na wąsy zapalnika z siłą około 2,5 kg następowało jego zadziałanie wybuch miny.

materiał: stal, zapalnik: S. Mi. Z. 35, ładunek: 200 – 300 g materiału wybuchowego, średnica: 35 mm, wysokość: 430 mm, Waga: 700 – 900 g.

•  Mina specjalna z zapalnikiem o opóźnionym działaniu “Votulia”.

Mina używana jako mina-niespodzianka. Korpus w postaci prostokątnej puszki był wykonany z blachy cynkowej i mieścił 1 kg materiału wybuchowego. W dolnej części znajdowało się zawalcowane dno, zaś od góry korpus zamykano blaszaną pokrywką. W materiale wybuchowym mieściła się stożkowa wkładka, w którą wkładano zapalnik chemiczny wraz ze spłonką pobudzającą. Korpus zapalnika wykonany był z tworzywa sztucznego. W dolnej części miny namalowany pas koloru czerwonego o szerokości 20 mm, oraz przyklejona papierowa etykieta z napisem: >OVA-41 1 kg Votulia<.

 

materiał: blacha cynkowa, zapalnik: chemiczny z opóźnieniem, ładunek: 1000 g materiału wybuchowego, długość: 70 mm, szerokość: 50 mm, wysokość: 200 mm, waga: ok. 1200 g.

•  Mina specjalna zapalająca.

Mina używana jako mina-niespodzianka zakładana w magazynach paliw, środków łatwopalnych itp. Korpus w postaci walcowej puszki wykonany był z blachy stalowej i mieścił 1650 g masy zapalającej. Od góry korpus zamykała pokrywa z uchwytami do mocowania i gniazdem na zapalnik elektryczny. Elektryczny zapalnik ze spłonką zapalającą wkładano w gniazdo w pokrywie i unieruchamiano przy pomocy gumowego korka, który uszczelniano poprzez skręcanie śruby nakrętką motylkową powodując spęcznienie gumy. Odpalenie miny następowało ręcznie lub za pomocą zwieraczy mechanicznych włączonych w obwód elektryczny.

materiał: blacha stalowa, zapalnik: elektryczny, ładunek: 1650 g masy pirotechnicznej zapalającej, średnica: 120 mm, wysokość całkowita: 240 mm, waga: 2000 g.

•  Mina przeciwpiechotna podlodowa typu Flascheneismine 42 (Fl. Es. Mi. 42).

Mina przeciwpiechotna zakładana pod lodem w miejscach hipotetycznej przeprawy wojsk nieprzyjaciela. Miny produkowano w dwóch wariantach: z zapalnikiem elektrycznym lub ciśnieniowym. Zadziałanie zapalnika ciśnieniowego następowało poprzez podwodny wybuch innej miny, pocisku lub granatu. Mina składała się ze szklanej butelki napełnionej materiałem wybuchowym, wkładki drewnianej z gniazdem pod zapalnik i pokrywy zamykającej. W minie z zapalnikiem ciśnieniowym pokrywa stanowiła membranę przekazującą falę ciśnieniową na iglicę zapalnika. Produkowano również odmianę min posiadającą płaszcz betonowy z wtopionymi odłamkami stalowymi i uzbrojonych zapalnikami typu S.Mi.Z.-35 lub Z.Z.-35.

materiał: szkło, ewentualny płaszcz wykonany z betonu z wtopionymi odłamkami metalowymi, zapalnik: ciśnieniowy – Eisminenzünder; elektryczny – Glühzünder 28, ładunek: 1800 g materiału wybuchowego (Donarit), średnica: 102 mm, wysokość : 270 mm, waga: 2500 g, z płaszczem: 7000 g.

•  Mina przeciwpiechotna drewniana typu Holzblockmine A.

Była to wersja miny S. Mi. 42. Miny tego typu wykonywano w przyfrontowych warsztatach, oraz jednostkach saperskich. Mina składała się z drewnianego klocka i pokrywy naciskowej zamocowanej na zawiasie kołkowym, zachodzącej na korpus. W klocku wykonany był otwór mieszczący 100-gramowy ładunek saperski oraz otwór na główki zapalników D.Z.SF-5 lub D.Z.SF-6. W otworze zapalnikowym znajdował się przesuwny korek drewniany pełniący rolę elementu naciskowego, zaś otwór z ładunkiem materiału wybuchowego zamykano korkiem drewnianym osadzonym na masie bitumicznej. W momencie nadepnięcia przez żołnierza na minę pokrywa naciskając na korek naciskowy powodowała jego przesunięcie w dół i zgniecenie szklanych ampułek zawierającej kwas, który przy zetknięciu z mieszaniną chemiczną znajdującą się w korpusie zapalnika powodował zapłon spłonki detonującej.

materiał: drewno, zapalnik: 2 główki zapalników D.Z.SF-5 lub D.Z.SF-6, ładunek: 100 g materiału wybuchowego (Bohrpatrone 28), długość: 203 mm, szerokość: 62 mm, wysokość korpusu: 62 mm, waga: ok. 1000 g.

•  Mina przeciwpiechotna drewniana typu Holzblockmine B.

Kolejna odmiana miny S. Mi. 42 również wykonywana doraźnie przez warsztaty i pododdziały saperskie. Podobnie jak poprzednia wykonana była z drewnianego klocka z pokrywą zamocowaną na zawiasie, zachodzącą na korpus. W klocku wykonano otwór na 100-gramowy ładunek saperski oraz zapalnik typu Z.Z.-42. Zawleczka zapalnika wysunięta była poza klocek korpusu. O jej ramiona opierała się pokrywa miny. W momencie nadepnięcia przez żołnierza na minę pokrywa naciskając na ramiona zawleczki wyciągała ją zwalniając napiętą iglicę, która pod wpływem sprężyny uderzała w spłonkę inicjującą, a ta powodowała zapłon spłonki detonującej i wybuch materiału wybuchowego.

materiał: drewno, zapalnik: Z.Z.-42, ładunek: 100 g materiału wybuchowego (Bohrpatrone 28), długość: 202 mm, szerokość: 62 mm, wysokość korpusu: 62 mm, waga: ok. 1000 g.

•  Mina pułapka z mechanizmem odciążeniowym typu Entlastungsmine (Holz).

Mina pułapka ustawiana pod różnymi przedmiotami lub innymi minami. Składała się z drewnianego pudełka mieszczącego ładunek materiału wybuchowego wraz z zapalnikiem typu Z.Z 42. Od góry mina posiadała pokrywę umocowaną z jednej strony na zawiasie. Wewnątrz korpusu mieściła się sprężyna spiralna wystająca ponad wysokość korpusu. Po wkręceniu zapalnika w ładunek przywiązywano do zawleczki drut, który przewlekano przez otwór znajdujący się w pokrywie. Następnie naciskano na pokrywę pokonując opór sprężyny i domykano minę. Dla zabezpieczenia przed otwarciem owijano sznurkiem gwoździe znajdując się w pokrywie i korpusie miny. Po zabezpieczeniu napinano drut wiodący od zawleczki i unieruchamiano go na pokrywie przy pomocy przetyczki. Tak przygotowaną minę układano na podłożu i przyciskano pokrywę innym przedmiotem lub miną tak by sprężyna nie mogła pokonać siły ciężaru. Na koniec delikatnie rozwijano sznurek łączący pokrywę z korpusem. Zadziałanie miny następowało w momencie zdjęcia obciążenia. Wówczas sprężyna gwałtownie unosiła wieko, które poprzez naciągnięty drut wyrywało zawleczkę z zapalnika.

materiał: drewno, zapalnik: Z.Z.-42, ładunek: 200 g materiału wybuchowego, długość: 160 mm, szerokość: 110 mm, wysokość korpusu: 32 mm, waga: ok. 1000 g.

•  Mina przeciwpiechotna zastępcza typu Behelfs-Schützenabwehrmine “W 1”.

Zastępcza mina przeciwpiechotna wykonana z głowicy pocisku do granatnika, kalibru 50 mm. W gniazdo typowego zapalnika wkręcano tuleję redukcyjną, w którą z kolej wkręcano zapalnik chemiczny D. Z. SF-5 “BUCK”, D. Z. SF-6 (lub inne). W miejsce ogona stabilizującego, w dnie korpusu wkręcano korek metalowy. Zadziałanie miny następowało poprzez nacisk na główkę zapalnika powodujący zgniecenie szklanej ampułki zawierającej kwas, który przy zetknięciu z mieszaniną chemiczną znajdującą się w korpusie zapalnika powodował zapłon spłonki detonującej.

materiał: odlew stalowy (głowica pocisku do granatnika, kalibru 50 mm), zapalnik: D. Z. SF-5 “BUCK”, D. Z. SF-6 lub inne niemieckie zapalniki, ładunek: ? g materiału wybuchowego, średnica: 50 mm, wysokość korpusu: 100 mm, wysokość całkowita: 120 mm, waga: 1000 g.

•  Mina przeciwpiechotna zastępcza typu Behelfs-Schützenabwehrmine “E 5”.

Mina przeciwpiechotna zastępcza. Korpus miny w kształcie pudełka wykonanego z blachy stalowej mieścił pięć skorup francuskich granatów zaczepnych typu OF. W szyjkę środkowego granatu wkręcano tuleję redukcyjną pod zapalnik chemiczny SF-5 “BUCK”. lub SF-5 (możliwe było zastosowanie innych niemieckich zapalników). Zadziałanie miny, tak samo jak w minie W-1 następowało poprzez nacisk na główkę zapalnika powodujący zgniecenie szklanej ampułki zawierającej kwas, który przy zetknięciu z mieszaniną chemiczną znajdującą się w korpusie zapalnika powodował zapłon spłonki detonującej.

materiał: blacha stalowa, skorupy granatów zaczepnych “OF”, zapalnik: D. Z. SF-5 “BUCK”, D. Z. SF-6 lub inne niemieckie zapalniki, ładunek: 5 x 100 g materiału wybuchowego, długość: 200 mm, szerokość: 200 mm, wysokość: 100 mm, waga: 8000 g.

•  Mina przeciwpiechotna zastępcza typu Behelfs-Schützenabwehrmine “Ration Can”.

Mina przeciwpiechotna zastępcza wykonywana samodzielnie przez żołnierzy. Korpus miny wykonany z typowej, wojskowej puszki po konserwie. W centrum puszki umieszczano 100-gramowy ładunek saperski wypełniając pozostałą przestrzeń złomem metalowym, szkłem lub kamieniami. Od góry zakładano wyciętą poprzednio pokrywę, w której robiono otwór pod zapalnik o działaniu naciskowym, odciągowym lub elektrycznym. Pokrywę łączono z puszką poprzez przewiązanie całości drutem. Działanie miny zależało od rodzaju zapalnika użytego do jej uzbrojenia.

materiał: blacha stalowa (puszka od konserwy), zapalnik: Z. Z. 35, Z. Z. 42, S. Mi. Z. 35, D. Z. 35, D. Z. SF-5 “BUCK”, D. Z. SF-6, Glühzünder 28 lub inne niemieckie zapalniki, ładunek: 100 g materiału wybuchowego (Bohrpatrone 28), wysokość: 150 mm, średnica: 100 mm, waga: ok. 1000 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Teller Mine 29 (T. Mi. 29).

Mina przeciwpancerna. Korpus wykonany z blachy stalowej mieścił 4,5 kg trotylu. W górnej części znajdowały się trzy symetrycznie rozmieszczone gniazda na zapalniki odciągowo-naciskowe typu Zug und Druckzünder wz. 29. Zadziałanie zapalnika następowało po wgnieceniu górnej części zapalnika z siłą 45 lub 125 kilogramów (w zależności od nastawienia zapalnika) albo też poprzez wyciągnięcie zawleczki zabezpieczającej (działanie odciągowe). W dnie i boku korpusu znajdowały się dwa dodatkowe gniazda na zapalniki odciągowe (np. Z. Z. 35), którymi dodatkowo zabezpieczano minę przed rozbrojeniem. Saperzy polscy i radzieccy często nazywali je minami T-V. Miny wz. 29 były jednymi z pierwszych niemieckich min przeciwpiechotnych i zostały szybko zastąpione nowszymi wzorami (Teller Mine 35, Teller Mine 35 “Stahl”). Na terenie Polski występowały w końcowym okresie wojny jako wykorzystanie rezerw magazynowych.

materiał: blacha stalowa, zapalnik: Z. Dz. 29, ładunek: 4500 g materiału wybuchowego, średnica: 255 mm, wysokość : 70 mm, waga: 6000 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Teller Mine 35 (T. Mi. 35).

Mina przeciwpancerna używana przez saperów niemieckich w całym okresie II wojny światowej. Korpus miny wykonany z blachy stalowej wewnątrz którego mieściło się 5,45 kg materiału wybuchowego (trotyl, tetratrotyl lub amatol). Od góry na korpus nałożona była pokrywa naciskowa podtrzymywana sprężyną. W środku korpusu i pokrywy wykonane były nagwintowane otwory pod zapalnik naciskowy typu T. Mi. Z. 35 i spłonkę detonującą, a w dnie i boku korpusu znajdowały się dwa dodatkowe gniazda na zapalniki odciągowe. Z boku korpusu znajdował się również uchwyt do przenoszenia miny. Zadziałanie miny następowało w wyniku najechania na pokrywę naciskową z siłą ok. 100 kg na środek i ok. 190 kg na jej brzeg. Powodowało to wciśnięcie do środka dolnej części zapalnika, przez co następowało ścięcie sztyftu zabezpieczającego iglicę, która gwałtownie opadając zapalała spłonkę inicjującą.

materiał: blacha stalowa, zapalnik: T. Mi. Z. 35, ładunek: 5450 g materiału wybuchowego, średnica: 320 mm, wysokość korpusu: 82 mm, wysokość z zapalnikiem: 105 mm, waga: 9100 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Teller Mine 35 “Stahl” (T. Mi. 35 St).

Mina przeciwpancerna. Następczyni miny T. Mi. 35 przystosowana do nowego typu zapalnika naciskowego T. Mi. Z. 42. Podobnie jak w poprzedniczce korpus miny wykonany z blachy stalowej wewnątrz którego mieściło się 5,45 kg trotylu. Pokrywa naciskowa podtrzymywana sprężyną posiadała charakterystyczne promieniste wytłoczenia zapobiegające ześlizgiwaniu z niej gąsienic czołgu. Otwór w pokrywie, w który wstawiano zapalnik, zabezpieczany był blaszaną nakrętką. Do uzbrajania miny etatowo używano zapalnika T. Mi. Z. 42, ale w późniejszym okresie wojny często zdarzało się, że niemieccy saperzy stosowali zapalnik nierozbrajalny typu T. Mi. Z. 43. Dodatkowo w dnie i boku korpusu znajdowały się dwa gniazda na zapalniki odciągowe. W związku z wzrostem ciężaru wozów bojowych w minie tej dobrano tak sprężynę dystansową, że zadziałanie miny następowało dopiero w wyniku najechania na pokrywę naciskową z siłą ok. 300 kg na środek i ok. 240 kg na jej brzeg. Powodowało to wciśniecie górnej części iglicy, ścięcie przetyczki zabezpieczającej i uderzenie iglicy w spłonkę inicjującą.

materiał: blacha stalowa, zapalnik: T. Mi. Z. 42 (możliwość zastosowania zapalnika nierozbrajalnego T. Mi. Z. 43!), ładunek: 5450 g materiału wybuchowego, średnica: 320 mm, wysokość: 90 mm, waga: 9400 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Teller Mine 42 (T. Mi. 42).

Mina przeciwpancerna. Zastosowano w niej korpus z blachy stalowej wykonany w postaci uproszczonej wytłoczki. W związku z wzrostem masywności konstrukcji zawieszenia i grubości pancerza czołgów niewystarczającym stał się wybuch miny obok gąsienicy. Aby mina mogła zniszczyć układ jezdny musiała wybuchnąć bezpośrednio pod gąsienicą. Z tego powodu w nowej minie zastosowano mniejszą pokrywę naciskową powodującą zadziałanie zapalnika dopiero w przypadku znajdowania się ok. 1/3 korpusu miny pod gąsienicą wozu bojowego nieprzyjaciela. Do miny używano zapalnik naciskowy T. Mi. Z. 42 i również często zdarzało się, że niemieccy saperzy stosowali zapalnik nierozbrajalny typu T. Mi. Z. 43. Z boku i w dnie korpusu znajdowały się dwa gniazda na dodatkowe zapalniki odciągowe. Zadziałanie miny następowało dopiero w wyniku najechania na pokrywę naciskową z siłą ok. 340 kg.

materiał: blacha stalowa, zapalnik: T. Mi. Z. 42 (możliwość zastosowania zapalnika nierozbrajalnego T. Mi. Z. 43!), ładunek: 5450 g materiału wybuchowego, średnica: 320 mm, wysokość: 100 mm, waga: 9400 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Teller Mine 43 “Pilz” (T. Mi. 43 “Pilz”).

Mina przeciwpancerna. W stosunku do swojej poprzedniczki (T.Mi. 42) była bardziej uproszczona i tańsza w produkcji. Korpus miny wykonany był z blachy stalowej wewnątrz którego mieściło się 5,45 kg trotylu. Do uzbrajania miny używano zapalników: T. Mi. Z. 42, lub nierozbrajalnych T. Mi. Z. 43 i T. Mi. Z. 44. Dodatkowo w dnie i boku korpusu znajdowały się dwa gniazda na zapalniki odciągowe. Standardowe zadziałanie miny następowało w wyniku najechania na pokrywę naciskową z siłą ok. 320 kilogramów, co powodowało wciśniecie górnej części iglicy, ścięcie przetyczki zabezpieczającej i uderzenie iglicy w spłonkę inicjującą. Przy zastosowaniu nierozbrajalnych zapalników typu T. Mi. Z. 43 lub T. Mi. Z. 44 jakakolwiek próba odkręcenia pokrywy naciskowej i rozbrojenia miny powodowała jej wybuch.

materiał: blacha stalowa, zapalnik: T. Mi. Z. 42, nierozbrajalne: T. Mi. Z. 43, T. Mi. Z. 44, ładunek: 5450 g materiału wybuchowego, średnica: 320 mm, wysokość: 90 mm, waga: 9900 g.

•  Lekka mina przeciwpancerna typu Leichte Panzermine (L. Pz. Mi.).

Lekka mina przeciwpancerna. Korpus miny składał się z dwóch pokryw blaszanych zachodzących na siebie. Wewnątrz znajdował się blaszany pojemnik zawierający ładunek 2 kilogramów trotylu przymocowany do korpusu miny z pomocą trzech śrub. W ładunku znajdowało się pięć gniazd z umieszczonymi wewnątrz zapalnikami. Były one połączone rurkami zapałowymi ze znajdującą się centralnie komorą mieszczącą spłonkę pobudzającą oraz bezpiecznik śrubowy. Po najechaniu na minę z siłą ok. 250 kilogramów następowało zgniecenie pokrywy i przesunięcie tulei zapalnika, co z kolej powodowało wypchnięcie kulek zabezpieczających na zewnątrz i zwolnienie iglicy, która uderzała w spłonkę zapalającą. Ogień ze spłonki przechodził przez rurkę zapałową do komory mieszczącej detonator i (w przypadku gdy bezpiecznik był wykręcony) powodował jej zapalenie i wybuch miny, lub też (gdy bezpiecznik był wkręcony i zasłaniał detonator) poprzez otwory w obudowie wydostawał się na zewnątrz.

materiał: blacha stalowa, zapalnik: naciskowy będący częścią miny, ładunek: 2000 g materiału wybuchowego, średnica: 265 mm, wysokość: 90 mm, waga: 4000 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Topfmine 4531 (To. Mi. 4531).

Mina przeciwpancerna w całości wykonana z części niemetalowych przez co była (i jest do tej pory) niewykrywalna przez wykrywacze indukcyjne. Korpus miny, w postaci dwóch kształtek połączonych ze sobą, wykonanych z tworzywa sztucznego. Wewnątrz znajdowało się 5,7 kg materiału wybuchowego. Mina uzbrajana była wykonanym w całości ze szkła zapalnikiem typu SF 1. Korpus zamknięty był od dołu zakrętką wykonaną ze szkła w której znajdowało się gniazdo na dodatkowy zapalnik zabezpieczający przed usunięciem. Zadziałanie miny następowało w wyniku najechania na minę naciskową z siłą ok. 150 kilogramów, powodując zgniecenie górnej części miny i zadziałanie zapalnika.

materiał: tworzywo sztuczne, zapalnik: To. Mi. Z. - SF 1, ładunek: 5700 g materiału wybuchowego, średnica: 315 mm, wysokość: 140 mm, waga: 9000 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Topfmine A 4531 (To. Mi. A 4531).

Mina przeciwpancerna będąca tańszą odmianą miny typu Topfmine 4531. Tak jak poprzedniczka również była całkowicie pozbawiona części metalowych. Dla potanienia produkcji korpus wykonano w postaci dwóch kształtek połączonych ze sobą, wykonanych z prasowanej masy składającej się z mieszaniny pyłu drzewnego, trocin i masy bitumicznej. Wewnątrz mieściło się 5,7 kg materiału wybuchowego. W tej minie również zastosowano szklany zapalnik typu SF 1, a korpus zamykano od dołu zakrętką wykonaną ze szkła w której znajdowało się gniazdo na dodatkowy zapalnik. Zadziałanie miny następowało w wyniku najechania na minę naciskową z siłą ok. 150 kilogramów, powodując zgniecenie górnej części miny i zadziałanie zapalnika.

materiał: prasowana mieszanina pyłu drzewnego, trocin i substancji bitumicznej, zapalnik: To. Mi. Z. - SF 1, ładunek: 5700 g materiału wybuchowego, średnica: 335 mm, wysokość: 140 mm, waga: 9000 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Topfmine B 4531 (To. Mi. B 4531).

Kolejna z serii min przeciwpancernych niewykrywalnych przez wykrywacze indukcyjne. Tak jak swoje koleżanki (Topfmine 4531 i Topfmine A 4531) mina ta w całości wykonana była z części niemetalowych. Ta odmiana była wersją modelu 4531 o zmienionych wymiarach ułatwiających detonację miny przez wóz bojowy nieprzyjaciela. Korpus miny wykonano z tworzywa sztucznego w postaci dwóch kształtek połączonych ze sobą. Wewnątrz mieściło się 5,7 kg materiału wybuchowego. Mina uzbrajana była wykonanym w całości ze szkła zapalnikiem typu SF 1. Korpus zamykano od dołu zakrętką wykonaną ze szkła w której znajdowało się gniazdo na dodatkowy zapalnik zabezpieczający przed usunięciem. Zadziałanie miny następowało w wyniku najechania na minę naciskową z siłą ok. 150 kilogramów, powodując zgniecenie górnej części miny i zadziałanie zapalnika.

materiał: tworzywo sztuczne, zapalnik: SF 1, ładunek: 5700 g materiału wybuchowego, średnica: 380 mm, wysokość: 150 mm, waga: 9000 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Topfmine C 4531 “Pappmine” (To. Mi. C 4531).

Ostatnia z min przeciwpancernych typu Topfmine będąca kopią radzieckiej miny typu TMB-2. W tym przypadku korpus w kształcie niskiego walca wykonano ze smołowanej tektury. Wewnątrz znajdował się ładunek 4,9 kg materiału wybuchowego (lanego trotylu). Minę uzbrajano od góry szklanym zapalnikiem typu SF 1 i zamykano szklanym, wkręcanym korkiem będącym jednocześnie elementem naciskowym powodującym zadziałanie zapalnika. W tej minie nie umieszczono gniazda na dodatkowy zapalnik. Zadziałanie miny następowało w wyniku najechania na centralną część miny z siłą ok. 340 kilogramów, powodując nacisk korka zabezpieczającego na główkę zapalnika i w konsekwencji jego zadziałanie.

materiał: tektura, zapalnik: SF 1, ładunek: 4900 g materiału wybuchowego, średnica: 300 mm, wysokość: 125 mm, waga: 5000 g.

•  Mina przeciwpancerna typu Panzermine Aluminium A1(Pz. Mi. A1).

Lekka mina przeciwpancerna. Korpus miny wykonano z aluminium. Składał się on z okrągłego pojemnika mieszczącego ładunek materiału wybuchowego oraz zachodzącej na niego pokrywy naciskowej. W korpus wkręcano trzy zapalniki naciskowe typu DZ-35. Po założeniu miny w gruncie poprzez wycięcia w pokrywie usuwano zawleczki zabezpieczające z zapalników. Zadziałanie miny następowało w wyniku najechania na pokrywę naciskową z siłą ok. 180 kilogramów na środek lub 60 kilogramów na brzeg. Powodowało to uruchomienie elementów naciskowych w zapalnikach i w konsekwencji wybuch miny.

materiał: aluminium, zapalnik: 3 x DZ-35, ładunek: 3500 g materiału wybuchowego, średnica: 300 mm, wysokość: 120 mm, waga: 6400 g.

•  Mina przeciwpancerna gliniana typu Panzermine Steingut (Pz. Mi. Steingut).

Mina przeciwpancerna wykonana z wypalanej gliny. Korpus składał się z części głównej mieszczącej materiał wybuchowy i dwa zapalniki typu ZZ-42 oraz pokrywy naciskowej. Zapalniki połączone były z detonatorami mieszczącymi się w dnie ładunku zasadniczego za pomocą lontu detonującego. Zadziałanie miny następowało w wyniku najechania na pokrywę naciskową z siłą ok. 70 – 90 kilogramów, powodując jej wtłoczenie do środka, wyciągnięcie zawleczek z zapalników i wybuch miny. Ponieważ korpus miny wykonano z gliny, a w zapalnikach typu ZZ-42 obudowy wykonane były z tworzywa sztucznego, mina była trudno wykrywalna przez wykrywacze min. Jedynymi metalowymi częściami były: zawleczki i iglice ze sprężynami w zapalnikach oraz obudowy spłonek detonujących.

materiał: glina wypalana, zapalnik: 2 x ZZ-42, ładunek: 7500 g materiału wybuchowego, średnica: 215 mm, wysokość: 254 mm, waga: 10000 g.

•  Mina przeciwpancerna drewniana typu Holzmine 42.

Mina przeciwpancerna o konstrukcji drewnianej. Składała się z zamkniętej drewnianej skrzynki mieszczącej ładunek materiału wybuchowego wraz z zapalnikiem typu Z.Z.-42. W górnej części pokrywy znajdował się klocek naciskowy który opierał się o zawleczkę zapalnika. Po najechaniu na minę przez czołg następowało zerwanie bolca zabezpieczającego i klocek naciskowy przesuwając się w dół wyrywał zawleczkę zapalnika. Mina działała przy nacisku ok. 200 kilogramów.

materiał: drewno, zapalnik: Z.Z.-42, ładunek: 5200 g materiału wybuchowego, długość: 310 mm, szerokość: 310 mm, wysokość: 120 mm (bez elementu naciskowego), waga: 8000 g.

•  Mina przeciwpancerna kumulacyjna typu Panzerhohlladungsmine (Panzer-Hl-Mine).

Mina przeciwpancerna o działaniu kumulacyjnym. Korpus wykonany w kształcie skrzynki drewnianej z pokrywą. Wewnątrz mieścił się typowy, 3 kilogramowy, kumulacyjny ładunek saperski (Hafthohlladung 3 kg) z usuniętymi magnesami. Jako zapalnika użyto tutaj typowego zapalnika naciskowego typu D.Z.-35. Zadziałanie miny następowało w wyniku najechania na minę z siłą ok. 100 kilogramów, powodując nacisk na korpus ładunku, jego przesunięcie w dół i zadziałanie zapalnika.

materiał: drewno, blacha żelazna, zapalnik: D.Z.-35, ładunek: 1500 g materiału wybuchowego, długość: 170 mm, szerokość: 170 mm, wysokość: 225 mm, waga: 5000 g.